– Wanneer is de PvdA in Gilze en Rijen opgericht en actief geworden?
Begin jaren zeventig heeft de PvdA samen met de PPR de progressieve krachten in de gemeente gebundeld onder de naam Progressief Akkoord (PAK). Maar dat is geen succes geworden; deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen leverde geen zetels op. Hierna was de PvdA een ‘slapende afdeling’. Met name Henks Vrinds heeft die, bijgestaan door Koos van Wagtendonk en Leen Spierings, nieuw leven ingeblazen. Dat resulteerde in een soort ‘heroprichtingsvergadering’ op 5 april 1974 in De Boemerang in Rijen.
– Wat was de aanleiding voor de ‘heroprichting’?
De afdeling nieuw leven inblazen met als oogmerk als PvdA voor het eerst meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Gilze en Rijen op 29 mei 1974.
– Wanneer was de PvdA voor het eerst vertegenwoordigd in de raad?
De PvdA was voor het eerst vertegenwoordigd na de gemeenteraadsverkiezingen van 29 mei 1974 met Koos van Wagtendonk als raadslid. De partij kwam toen met lijst 8 uit en haalde 519 stemmen binnen, dat was 5,65% van het totaal. Er deden 12(!) partijen mee, waarvan er 11(!) in de raad kwamen. De nieuwe raad werd geïnstalleerd in september 1974. De PvdA was de eerste landelijke partij met een plaatselijke afdeling die zijn intrede deed in de gemeenteraad van Gilze en Rijen. Ook de VVD was met een raadslid verkozen, maar door personele perikelen werd hun raadslid enkele maanden later pas geïnstalleerd.
– Hoeveel raadsleden had de PvdA in de verschillende raadsperiodes en wie waren dat?
1974-1978 – één raadslid – Koos van Wagtendonk
1978-1982 – één raadslid – Lau Lavooij
1982-1986 – twee raadsleden – Lau Lavooij en Bert IJpelaar / Ad Dijkstra
(Ad Dijkstra is geïnstalleerd op 27 januari 1986 als opvolger van de op 1 november 1985 overleden Bert IJpelaar)
1986-1990 – vier raadsleden – Lau Lavooij, Maria Vernooij-van der Wal, Ad Dijkstra, Bets Milani-Willemen.
Omdat er bij gemeentebesturen nog sprake was van het monistisch stelsel, werden wethouders gekozen uit en door de gemeenteraad. De wethouder bleef dus formeel lid van de fractie en had ook stemrecht. De coalitie-onderhandelingen mondden uit in een coalitie van twee (voor het eerst!) landelijke partijen, PvdA en VVD en twee lokale partijen, Kern’75 en Gemeentebelang. Opmerkelijk hierbij was dat het CDA met 7 zetels in de oppositie belandde. Voor de PvdA werd Lau Lavooij de eerste PvdA-wethouder en tevens locoburgemeester
1990-1994 – drie raadsleden Lau Lavooij, Maria Vernooij-van der Wal / Bets Milani-Willemen, Ad Dijkstra.
In mei 1991 werd Maria Vernooij lid van Provinciale Staten; ze werd in de raad opgevolgd door Bets Milani
1994-1998 – twee raadsleden – Lau Lavooij, Bets Milani-Willemen.
Door de komst van Locaal Belang en het gevoelige verlies van het CDA (van 10 naar 3 zetels) werd de PvdA door Locaal Belang, Kern’75 en Gemeentebelang gevraagd tot de coalitie toe te treden en een wethouder te leveren in de persoon van Lau Lavooij
1998-2002 – drie raadsleden – Lau Lavooij, Bets Milani* / Jan de Jong, Jaap ten Have.
*Bets Milani was op plaats 4 met voorkeurstemmen gekozen, maar heeft het raadslidmaatschap niet aanvaard. Jan de Jong op plaats 3 nam haar plaats in. Lau Lavooij bleef wethouder in dezelfde coalitie als de voorgaande. Op 11 juni 2000 kwam formeel een eind aan het wethouderschap van Lau Lavooij door een in meerderheid aanvaarde motie van wantrouwen in de gemeenteraad. In deze periode fungeerde nog het monistisch stelsel en nam Lau Lavooij zijn plaats als gemeenteraadslid voor de PvdA, maar nu als oppositiepartij weer in
2002-2006 – drie raadsleden – Lau Lavooij, Hatice Can-Engin, Derk Tabor
2006-2010 – zes raadsleden – Lau Lavooij / Joke Sips-Veurink*, Hatice Can-Engin / Jeanne van der Heijden-van Opstal*, Dennis van Loenhout, Jos Uitterhoeve, Richard van Trier** / Peter von Meijenfeldt, Ton Hesemans.
* Lau Lavooij en Hatice Can-Engin werden beiden deeltijdwethouder namens de PvdA in een coalitie met Kern’75 en de VVD. Vanwege het duaal stelsel konden zij geen lid blijven van de gemeenteraad en werden zij vervangen door Joke Sips-Veurink en Jeanne van der Heijden-van Opstal.
** In verband met verhuizing naar Teteringen beëindigde Richard van Trier in december 2009 zijn raadslidmaatschap en werd hij vervangen door Peter von Meijenfeldt
2010-2014 – vijf raadsleden – Hatice Can-Engin, Ton Hesemans, Lau Lavooij* / Luciën Raaijmakers*, Yvonne van Tetering-Mol** / Peter von Meijenfeldt**, Jos Uitterhoeve.
Er kwam een nieuwe coalitie met Kern’75, PvdA en CDA, waarin Lau Lavooij namens de PvdA wethouder werd. Zijn plaats in de gemeenteraad werd ingenomen door Luciën Raaijmakers.
** Yvonne van Tetering-Mol zegde haar raadslidmaatschap om persoonlijke redenen op 1 maart 2013 op en werd opgevolgd door Peter von Meijenfeldt.
2014-2018 – twee raadsleden – Peter von Meijenfeldt, Marielle Doremalen-van Berkel
– Welke wethouders heeft de PvdA in de loop van de tijd geleverd?
Lau Lavooij: 1986-1990; 1994-2000; 2006-2014
Hatice Can Engin: 2006-2010
– Wat is in het kort de doelstelling/ideologie van de PvdA in Gilze en Rijen?
De samenleving die de PvdA in Gilze en Rijen voor ogen staat is een samenleving waarin voor iedereen plaats is, waarin iedereen meetelt en die voor iedereen toegankelijk is.
– En hierop voortbordurend: wat is voor de PvdA het grootste succes geweest?
De verkiezingsoverwinning op 7 maart 2006 waarin we het vertrouwen kregen van 2948 kiezers (25,35%) en met zes zetels de grootste partij in de gemeenteraad werden
– Is de PvdA tevreden over het huidige kiesstelsel, of heeft de partij voorkeur voor een andere manier van kiezen?
Democratie ten top! Laten zo. Stelsel laat toe dat belangengroepen van welke signatuur dan ook aan de verkiezingen mee kunnen doen. Zie bijvoorbeeld 1974 met 12 lijsten! De kiezer bepaalt of een groepering een zetel weet te behalen op basis van de kiesdeler. En ja, soms betekent dat 11 fracties op 17 zetels destijds. Uiteindelijk is de politiek ook weer zelfreinigend. Alweer vele jaren zijn er ‘slechts’ 5 fracties in de gemeenteraad op 21 zetels!
– Hoe zag (in het kort) de manier van campagne voeren van de PvdA er in de loop der jaren uit? Zit daar een bepaalde ontwikkeling in?
In de 70’er jaren werd er in de gemeente best fanatiek campagne gevoerd. Met geluidswagens, artikelen in het plaatselijk weekblad, folders (noemden ze nog geen flyers in die tijd), raambiljetten, affiches op lantaarnpalen, grote borden in de weilanden, stickers en taartjes (Lijst van Gool) uitdelen in het bejaardentehuis werd geprobeerd om kiezers te werven. Pittige uitspraken hoorden daar bij!
De PvdA heeft al die jaren veel folders huis aan huis ingezet, waaronder op kernen gerichte folders, maar vooral ook de ‘laatste-dagfolder’, verspreid in de avond/nacht voorafgaand aan de verkiezingsdag. Ook waren wekelijkse artikelen voorzien van advertenties in Weekblad Gilze en Rijen vaste prik. Als landelijke partij maakten we bij verkiezingsbijeenkomsten ook gebruik van landelijke kopstukken (waaronder Joop den Uijl, Wim Kok en Diederik Samsom) om publiciteit te genereren. Als we aanwezig waren op markten en bij winkelcentra dan ondersteunden we dat steevast met het uitdelen van rode rozen.
Uit milieuoverwegingen werden folders in de ban gedaan. De PvdA ging zich meer en meer richten op ‘canvassen’, waarbij we op markten maar vooral ook langs de deur, flyers met programmapunten én de herkenbare rode roos uitdeelden, voorzien van een ‘praatje’. Zichtbaar en aanspreekbaar zijn werd het credo.
– Zijn er anekdotes bekend uit de campagnetijd?
Ja, enkele ‘leuke’ zijn:
(1) Alle partijen vonden de verkiezingsborden te klein, waardoor ‘overplakken’ niet te voorkomen was. De PvdA kwam in de 80’er jaren met foto in de regionale kranten, omdat ‘eigen’ borden waren gemaakt (door Toni Milani en Ton Vernooij), die met beugels bovenop de gemeentelijke borden werden geplaatst. Ze gaven de PvdA-affiches een eigen plek en waren daarmee duidelijk zichtbaar.
(2) Ook leuk naar buiten toe was de introductie van de eerste vrouwelijke plakploeg, drie PvdA-vrouwen Bets Milani, Mariëlle van Hezewijk en Jannie Lavooij, die met kwast en plakselpot de affiches op de borden plakten.
(3) Om nog eenmaal de affiches goed op de borden te hebben, gingen Ton Hesemans en Jos Uitterhoeve ’s avonds laat (zeg maar ’s nachts) vlak voor de verkiezingen in Rijen op pad. Met de sleutels nog in het contactslot inspecteerden ze snel de borden en waar nodig plakten ze nieuwe affiches. Terwijl ze bezig waren, zagen ze plotseling iemand die er uitzag als een lakei (het was carnaval!) er vandoor gaan met de auto van Ton. Ze belden de politie en die zocht natuurlijk naar een lakei en vond die. Later bleek het iemand te zijn die nergens van wist, de verkeerde lakei dus. De echte dader (lakei) is nooit gevonden. Gelukkig bleek na wat uren dat hij de auto in goede staat een paar straten verder had achtergelaten.
– Kent de PvdA raadsleden / wethouders die uitzonderlijk lang in de gemeenteraad actief zijn geweest?
Ja, dat is Lau Lavooij, van 1978 tot 2014, in totaal 36 jaar, waarvan 18 jaar als gemeenteraadslid en 18 jaar als wethouder
Hieronder vindt u campagnemateriaal uit verschillende jaren van de PvdA. Klik op de afzonderlijke afbeeldingen om de stencils, folders en affiches te bekijken.
Terug naar: Geschiedenis van de Gilze en Rijense politieke partijen